نقش ماهی در سلامت استخوان
تغذیه یکی از مهم‌ترین گزینه‌های مهم در سلامت استخوان است. رژیم غنی از مواد مغذی، مواد معدنی و ویتامین‌ها به رشد و سلامت استخوان‌ها کمک زیادی می­کند. تغذیه مناسب در پیشگیری و درمان بیماری‌های استخوانی ، پوکی استخوان بسیار مؤثر است.
ماهی مجموع کامل برای سلامت استخوان
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیشتر ماهی و غذاهای دریایی باعث افزایش تراکم استخوانی می­شود. همچنین مطالعات بسیاری ثابت کرده است ماهی در جلوگیری و بهبود شکستگی‌ها بسیار مؤثر است. مطالعات نشان داد که مصرف ماهی (حداقل یک‌بار در هفته) با کاهش 33 درصدی ریسک شکستگی کلی همراه است. با توجه به اینکه ماهی و آبزیان غنی از مواد مغذی مختلف از جمله اسیدهای چرب،پروتئین، مواد معدنی و مواد ویتامینی است بطوریکه بسیاری از این مواد مغذی موجود در ماهی در ساختار استخوان‌های بدن نقش اساس دارند. مصرف مداوم آبزیان باعث عملکرد مناسب استخوان‌ها و تقویت آن‌ها می‌شود همچنین ماهی علاوه براثر مستقیم بر روی عملکردهای استخوان باعث بهبود یکسری از عملکردها در بدن می‌شود که ممکن است  به استخوان‌ها صدمه وارد کند مانند کاهش غلظت سرمی پروستاگلاندین و اینترلوکین-1  که هر دو باعث استئولیز(خوردگی استخوان) می­شوند.
                                                                                                                
                                                                                                                      
مواد مغذی مهم ماهی برای استخوان‌ها  
امگا3 ماهی برای استخوان: مصرف اسیدهای چرب امگا 3 (DHA و EPA) به مدت طولانی (چندین سال) از طریق مصرف ماهی، احتمالاً باعث جلوگیری از بروز شکستگی حاد می‌شود که از طریق تأثیرات بر متابولیسم استخوان است. اسیدهای چرب امگا 3 همچنین نقش کلیدی در سلامت استخوان ایفا می‌کنند و شمارا از پوکی استخوان محافظت می­کنند. اگر مصرف دائمی و منظم اسید چرب امگا-3 از طریق مصرف ماهی ادامه یابد، جذب کلسیم از روده‌ها بیشتر می‌شودو علاوه برافزایش جذب کلسیم استخوان سلول‌های استخوانی تحریک کرده تا کلسیم را در خود بهتر رسوب دهند.  امگا3 عملکرد مناسب دیگری  مانند کاهش غلظت سرمی پروستاگلاندین و اینترلوکین-1 دارد که باعث افزایش سلامتی استخوان‌ها می­شوند  زیرا هردو انها باعث استئولیز(خوردگی استخوان) می‌شوند.
پروتئین ماهی برای استخوان: ماهی منبع اصلی پروتئین باقابلیت زیستی بالا است مصرف پروتئین نقش مهمی در رشد، توسعه و نگهداری استخوان دارد. پروتئین‌ها یک جزء ضروری از استخوان هستند که بخصوص در سنین رشد بسیار دارای اهمیت است. پروتئین تقریباً 30٪ از توده استخوانی را شامل می­شود و متابولیسم استخوانی وابسته به مصرف پروتئین غذایی مداوم است که ماهی گزینه مناسب برا تامین پروتئین استخوان است. مطالعات بسیاری نشان داده است مصرف مداوم پروتئین ماهی از پوکی و شکستگی‌های استخوان جلوگیری می‌کند.  
کلسیم ماهی برای استخوان:  ماهی حاوی مقادیر مناسبی از کلسیم است که حدود  99% از آن در استخوان‌ها است. کلسیم بدن از طریق مواد غذایی تأمین می­شود زیرا  بدن قادر به ساخت کلسیم نمی­باشد. ماهی یکی از مواد غذایی  مناسب برای رساندن کلسیم به بدن شمار می‌رود کلسیم در استخوان‌سازی بخصوص در سنین رشد و بلوغ دارای اهمیت فراوانی است. استخوان‌ها محافظ فیزیکی بدن و ذخیره عظیمی از کلسیم نیز محســــوب می‌شوند در شرایط کمبود کلسیم خون و بدن از کلسیم استخوان‌ها برداشت می­شود. عدم مصرف کلسیم کافی می‌تواند به مشکلات برای دندان‌ها و استخوان‌ها  بخصوص پوکی استخوان شود.
ویتامین  Dماهی برای استخوان: ماهی مانند ماهی قزل‌آلا،یک منبع غنی از ویتامین D هستند و به‌عنوان یک‌راه برای افزایش ویتامین D  از طریق مواد غذایی است. ویتامینD مناسب برای جلوگیری از شکستگی‌ها توصیه می­شود. اگر در رژیم غذایی مقادیر کافی ویتامین D وجود نداشته باشد، جذب کلسیم از روده‌ها کاهش می‌یابد. پس برای افزایش جذب کلسیم از رژیم غذایی نیاز به مصرف همزمان ویتامین D می‌باشد. ویتامین D عاملی است که باعث می‌شود استخوان‌های شما شروع به جذب کلسیم از سایر مواد غذایی کنند درواقع  بهینه بودن قابلیت زیستی کلسیم از طریق مصرف همزمان ویتامین D به دست می‌آید.
مصرف کافی ویتامین D از طریق غذا عامل مهمی در جلوگیری از دست دادن استخوان پس از یائسگی است. کمبود ویتامین D باعث کاهش جذب کلسیم از دستگاه روده و کلیه، افزایش غلظت هورمون پاراتیروئید (PTH) و منجر به استئولیز می‌شود که در طول زمان ممکن است باعث شکستگی شود. علاوه بر این، کمبود ویتامین D موجب کاهش قدرت عضلانی و افزایش خطر شکستگی می‌شود. کلسیم در ترکیب با ویتامین D در رژیم غذایی کاهش بروز شکستگی‌های لگن استئوپروز را نشان می‌دهد ماهی میکس خوب از کلسیم و ویتامین D است که به‌راحتی جذب بدن می­شود.
 پتاسیم ماهی برای استخوان:پتاسیم ماهی با خنثی سازی انواع اسیدهای موجود در بدن به حفظ کلسیم کمک کرده و می تواند موجب قوی ترشدن استخوانها شود
سدیم ماهی برای استخوان: رابطه بین مصرف سدیم و سلامت استخوان در عملکرد با سایر مواد است مثلاً سدیم با سایر مواد مغذی (مانند پتاسیم) و فرآیندهای مانند دفع کلسیم ادرار تعامل می‌کند. ماهی یک ماده خوراکی مناسب در میزان متعادل سدیم بدن است.  
فسفر ماهی برای استخوان: فسفر جزء دیگری از استخوان است که حدود 85 درصد فسفر در استخوان‌ها و دندان‌ها است. مصرف مداوم ماهی می‌تواند فسفر موردنیاز بدن را تامین نماید و از سستی استخوان‌ها و شکستگی‌های در آن ها جلوگیری کند.
                                                         
مس، روی،منیزیم و منگنز ماهی در استخوان: ماهی حاوی میزان مناسبی از مس است مس یکی از اجزای مهم فعالیت چندین آنزیم است که در توسعه ارتباطات بین کلاژن ماکرو مولکول و الاستین نقش دارند. در مورد کمبود مس اختلالاتی در غضروف و استخوان بوجود می­آید. روی در بسیاری از متالوپروتئین هایی است که در استخوان‌سازی نقش مهمی دارند.  ماهی غنی از منگنز  است که به‌عنوان کو فاکتور برای بسیاری از آنزیم‌ها در متابولیسم استخوان است ماهی سرشار است از منیزیم که در بهبود کیفیت استخوان بسیار مؤثر است.
ویتامین K  وB12 ماهی برای استخوان: ماهی یک منبع غذای مناسب از ویتامین K است که نقش مهمی در بدن ما ایفا می‌کند و علاوه بر اینکه در بسیاری از اعمال مهم بدن ضروری است باعث تقویت استخوان و کمک به آرتریت می­شود همچنین در پوکی استخوان بسیار مؤثر است.  ویتامین K برای پروتئین‌های وابسته به ویتامین K که در استخوان و غضروف‌ها وجود دارند، نیاز است. مصرف ناکافی این ویتامین تأثیر نامطلوب بر عملکرد پروتئین داشته و بر رشد و ترمیم استخوان تأثیر گذاشته و درنتیجه ریسک پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. ماهی غنی از ویتامینB12 است که یکی از ویتامین‌ها مؤثر در عملکرد سالم استخوان‌هاست و کمبود آن در بدن ریسک شکستگی استخوان و پوکی استخوان را افزایش می­دهد.
                                                                
نویسنده: مهندس سکینه ابرهیمی، کارشناس ارشد شیلات.